Mega Aktif Okuma

Mega Aktif Okuma, ilkokul öğrencilerine anlayarak akıcı okumayı öğretmek için, okumanın nörobilimi üzerine kurulmuş beyin temelli bir eğitim programıdır. Programın temel amacı beyindeki okuma sürecine dahil olan bölgeler arasında yoğun snaptik bağlar kurulmasını sağlamaktır. Mega Aktif Okuma’nın “Anlayarak Akıcı Okuma” modeli okumanın nörobilimi ile Scarborough'nun okuma halatı teorisi göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Mega Aktif Okuma eğitim programının temel amacı, beynin okumayla ilgili bölgeleri arasında otobanlar kurarak, tüm bu becerilerin önce kelime, sonra cümle, sonra da paragraflar ve okuma parçaları bazında hızla çalışmasını sağlamaktır. Mega Aktif Okuma, okumayla ilgili tüm becerileri aynı anda ve otomatik olarak okuduğunu anlama ile sonuçlanacak şekilde güçlendiren, özgün bir “anlayarak akıcı okuma” eğitim programıdır.

“Mega Aktif Okuma” modeli akıcı okuma, okuduğunu anlama ve düşündüğünü yazma öğretimine sistematik bir yapıda yaklaşmaktadır. Bu yaklaşım, her derste yer alan ve ilkokul 2. sınıftan 5. sınıfa kadar olan okuyucuların okuryazarlık konusunda derin seviyede yeterlilik kazanmaları için ihtiyaç duydukları tüm becerileri geliştirmelerini hedeflemektedir. Yapı, “Jenga Kulesi” inşa etme mantığı üzerine kurulmuştur. Kuleyi yükseltseniz de alt bloklardaki problemler her zaman kulenizin çökmesine sebep olabilir. Bu anlamda sistem, varsa akıcı okuma ve anlamanın alt bileşenlerinde olan problemleri de ortaya çıkararak çözme üzerine kurulmuştur. Çevrim içi oyun benzeri aktivitelerle eksikliklerin de süreç içinde çözülmesi planlanmıştır. Eksiklikleri olan öğrencilerin fonolojik farkındalık (dilimizin ses yapısının anlaşılması), ses bilgisi, kelime bilgisi gelişimi, imla yeterliliği (harflerimizin görsel yapısının anlaşılması), akıcı okuma, okuduğunu anlama, cümle seviyesinde ve paragraf düzeyinde yazma geliştirmek için özel etkinlikler tasarlanmıştır. Ders sırasında öğrencinin her faaliyeti anında değerlendirilerek öğrencinin gelişmesiyle ilgili ciddi bir veri elde edilmektedir. Grup çalışmasında her çocuk kendi şifresiyle sisteme bağlı olduğu için, her biri diğerinin cevabını duymadan ve onlardan etkilenmeden cevabını vermekte ve sürekli olarak sistem bu verileri değerlendirerek eğitimciye geri bildirim vermektedir. Cevapların tartışılması cevaplar alındıktan sonra yapılmaktadır.

Mega Aktif Okuma akıllı sisteminde kurulan yapıyla, öğrencinin verdiği cevabı metindeki hangi cümle veya cümlelere dayandırarak verdiği de sorulmaktadır. Mega Aktif Okuma, açık doğası nedeniyle diğer öğretim yaklaşımlarından farklıdır. Sistematik bir yapıyla akıcı okuma, okuduğunu anlama ve yazma için tüm becerilerin geliştirilmesine odaklanmaktadır. Her ders, becerilerin genellenmesini desteklemek ve akıcılığı oluşturmak amacıyla öğrencileri kelime seviyesinden cümle seviyesine, paragraf seviyesine ve ötesine taşıyacaktır.

Prozodik Okuma Nedir?

Prozodik okuma ve ifadeli okuma, akıcı okuma başarısının ayırt edici özelliklerinden biri olarak kabul edilir.  Prozodik olarak okumak için, çocuklar metnin kodunu çözmekten ve noktalama işaretlerini konuşmaya çevirmekten daha fazlasını yapabilmelidir. Ayrıca, sıradan konuşmada sesin olağan yükselişini ve düşüşünü de içermelidirler. Bu, dinleyici tarafından bir metnin anlamlı bir sunumu olarak ortaklaşa algılanacak bir dizi konuşma özelliğini içerecektir. Prozodik okuma önemlidir çünkü okuyucunun okuduğunu daha iyi anlamasını sağlar ve yüksek sesle konuşulduğunda metnin algılanmasını kolaylaştırır. 

Akıcı Okuma Nedir? 

Okumada akıcılık okunan doğru kelimelerin hesaba katılarak prozodinin de ölçüldüğü bir çeşit okuma hızıdır. Ancak bunun daha ileri (ilkokul sonrası) yaşlardaki öğrenciler ve yetişkinler için bahsedilen “anlayarak hızlı okuma” ile hiçbir ilgisi yoktur.

İlkokul çağlarındaki akıcı okuma, beyinde henüz okumayla ilgili bölgelerde yeteri kadar ağ ve bağ oluşmadığı ve çocukların kelime dağarcıkları sınırlı olduğu için, daha çok beyindeki bu bölgelerin gelişmesini sağlayan aktif okuma ve doğru beyin egzersizleriyle mümkündür. İlkokul öğrencilerinin akıcı okumaları onların göz açılarını genişleterek hızlı okumaya zorlamakla değil, beynin okumayla ilgili bölgelerini geliştiren aktif okuma egzersizleri yaptırmakla ve çocukların kendi seviyelerindeki kelime haznelerini geliştirmekle mümkündür. Takip edilmesi gereken adımları okumanın nörobilimi çok açık şekilde göstermektedir.

Akıcı Okumanın Bileşenleri

Akıcı okumanın bileşenleri kelimeleri doğru okuma (çaba srafetmeden kelime tanıma), otomatik okuma (hızlı okuma) ve okumada prozodi mevcudiyetidir. Bunlardan herhangi birinde sorun varsa akıcılık olumsuz etkilenmektedir. Yapılan çalışmalar okumada otomatikleşme ve okuduğunu anlama arasında sıkı bir bağ olduğunu göstermektedir. Kelimeleri ve cümleleri duraklayarak okuyan okuyucular, kelime ve cümle arasındaki ilişkiyi kurmakta sorun yaşamaktadırlar. Bazen çocuğun kelime haznesinin yeterince gelişmemiş olması da okumada duraksamalara sebep olabilmektedir.

Zayıf okuyucuların bu bileşenlerden hangilerinde sorun yaşadığının tespit edilerek onlara uygun eğitimlerle akıcı okumaları sağlanabilmektedir. İyi bir akıcı okuma eğitimi için öğrencilerin okumalarında zorlanmalarına sebep olan kök nedenlerin tespit edilmesine ihtiyaç vardır. 

Mega Aktif Okuma Eğitim Modelinin Farkı Ne?

Yapı, “Jenga Kulesi” inşa etme mantığı üzerine kurulmuştur. Kuleyi yükseltseniz de alt bloklardaki problemler her zaman kulenizin çökmesine sebep olabilir. Bu anlamda sistem, varsa akıcı okuma ve anlamanın alt bileşenlerinde olan problemleri de ortaya çıkararak çözme üzerine kurulmuştur. Çevrim içi oyun benzeri aktivitelerle eksikliklerin de süreç içinde çözülmesi planlanmıştır. Öğrencinin eksiklik seviyesine göre bu aktiviteleri bazı gruplarda hiç, bazı gruplarda daha az veya daha çok uygulayabilirsiniz.

Eksiklikleri olan öğrencilerin fonolojik farkındalık (dilimizin ses yapısının anlaşılması), ses bilgisi, kelime bilgisi gelişimi, imla yeterliliği (harflerimizin görsel yapısının anlaşılması), akıcı okuma, okuduğunu anlama, cümle seviyesinde ve paragraf düzeyinde yazma geliştirmek için özel etkinlikler tasarlanmıştır.

Model Hem Çevrim İçi Hem de Yüz Yüze Eğitim İçin Uygun?

Program hibrit yapıda olduğu için ders sırasında öğrencinin her faaliyeti anında değerlendirilerek öğrencinin gelişmesiyle ilgili ciddi bir veri elde edilmektedir. Grup çalışmasında her çocuk kendi şifresiyle sisteme bağlı olduğu için, her biri diğerinin cevabını duymadan ve onlardan etkilenmeden cevabını vermekte ve sürekli olarak sistem bu verileri değerlendirerek eğitimciye geri bildirim vermektedir. Cevapların tartışılması cevaplar alındıktan sonra yapılmaktadır. Böyle bir imkânı hibrit olmayan bir grup ortamında sesli olarak aldığınız cevaplarla elde edemezsiniz. Tek tek cevaplar alsanız da bunları bir veri olarak hafızanızda tutamaz ve bir öğrencinin daha çok hangi tür sorularda problem yaşadığını bilemezsiniz.

 Kısaca özetleyecek olursak; Mega Aktif Okuma eğitim programının temel amacı, beynin okumayla ilgili bölgeleri arasında otobanlar kurarak, tüm bu becerilerin önce kelime, sonra cümle, sonra da paragraflar ve okuma parçaları bazında hızla çalışmasını sağlamaktır.

Mega Aktif Okuma, okumayla ilgili tüm becerileri aynı anda ve otomatik olarak okuduğunu anlama ile sonuçlanacak şekilde güçlendiren, özgün bir “anlayarak akıcı okuma” eğitim programıdır.